Gebiedsinvestering in leefbaarheid Noord-Nederland vanwege energietransitie

Om de klimaatdoelen van 2030 te halen, worden de komende jaren windparken op de Noordzee gebouwd. De opgewekte elektriciteit van deze windparken wordt aangesloten op het hoogspanningsnet op land. Een van de regio's waar energie van windparken op zee aanlandt, is Noord-Nederland/Eemshaven. 
Vanuit het Rijk ontvangt de regio een gebiedsinvestering van 50 miljoen euro voor projecten met een positieve invloed op de leefbaarheid. Deze gebiedsinvestering is een extra impuls voor de regio en staat los van de nog te kiezen route en precieze aanlandlocatie. Gemeenten, provincies en waterschappen van de regio Noord-Nederland/Eemshaven tekenden hiervoor in juni 2024 een bestuursakkoord Netten op Zee met het Rijk.

Met de gebiedsinvestering van 50 miljoen euro ondersteunen de gemeenten Het Hogeland, Eemsdelta en Schiermonnikoog projecten die de leefbaarheid verbeteren en een positieve impact hebben op de regio. De projecten moeten passen binnen thema’s als ‘Behoud & versterken van natuur’, ‘Verbeteren van de fysieke leefomgeving’, ‘Versterken van de regionale economie’ en ‘Versnellen van de energietransitie’. Een regioplan geeft richting aan de besteding van de investering.

Concrete projecten
Een belangrijke voorwaarde is dat de projecten een positief effect hebben op de leefkwaliteit in de aanlandregio.

De gemeente Het Hogeland werkt aan het programma Eemshaven+. Door intensieve samenwerking met inwoners heeft de gemeente een groot aantal wensen uit het gebied verzameld. Met de gebiedsinvestering krijgen zo'n 50 projecten steun, waaronder de vaarverbinding met aansluiting op de Grote Tjariet en de verduurzaming van veel woningen in Oudeschip.

De gemeente Schiermonnikoog wil de gebiedsinvestering gebruiken voor duurzaamheidsprojecten, zoals het verduurzamen van gebouwen, inclusief maatschappelijk vastgoed, en het vervangen van lichtmasten door LED-verlichting. Daarnaast wil de gemeente het autoluwe karakter van het eiland versterken. Samen met eilanders, maatschappelijke organisaties en andere partijen organiseert de gemeente een participatietraject om maximale betrokkenheid en aanvullende ideeën te verzamelen. 

In de gemeente Eemsdelta is het dorp Spijk en omgeving een van de gebieden die budget voor gebiedsinvesteringen ontvangt. Deze investeringen zullen bijdragen aan het vergroten van de leefbaarheid door de kwaliteit van de woonomgeving te verbeteren, de sociale cohesie te versterken, ecologische kwaliteit te bevorderen, de veiligheid te verhogen en verduurzaming te stimuleren.

Aanlanding Wind op Zee Eemshaven
Het Programma Aansluiting Wind op Zee -Eemshaven (PAWOZ-Eemshaven) onderzoekt op dit moment nog wat de mogelijkheden zijn om windparken in de Noordzee boven de Waddeneilanden aan te sluiten in de Eemshaven. De precieze locatie van stroomkabels en waterstofleidingen zijn dus nog niet bekend. Rond de besluitvorming over de aanlandingsroute hebben alle belanghebbenden in de regio de mogelijkheid om zienswijzen in te dienen. PAWOZ-Eemshaven organiseert hiervoor het participatie- en communicatieproces.

Rijk investeert in vijf regio's
Het (demissionair) kabinet investeert in de leefbaarheid van vijf regio's waar de komende 8 jaar elektriciteit vanaf zee wordt aangesloten. Naast Noord-Nederland/Eemshaven zijn dit Moerdijk, Borsele, Maasvlakte en het Noordzeekanaalgebied. Met de investeringsgelden voor Netten op Zee wil het kabinet de impact van onder andere elektriciteitskabels, converterstations (die gelijkstroom omzetten in wisselstroom afkomstig van windmolens) en de aansluiting op hoogspanningsstations op de leefomgeving verminderen.

Vanuit het klimaatfonds stelt het Rijk in totaal 500 miljoen euro beschikbaar voor de Gebiedsinvesteringen Netten op Zee. De eerste tranche van 210 miljoen euro, waarvan 50 miljoen euro voor Noord-Nederland/Eemshaven, komt uit het Europese Herstel- en Veerkrachtfonds. De resterende middelen worden op een later moment toegekend aan de betreffende regio's.